Doos-in-doos constructie voor rijksmonumentale kerk

De buitenzijde van de in 1961 ontworpen Christus Koningkerk in Heerlen is met zorg gerestaureerd. Hierdoor bleef het rijksmonumentale gebouw behouden. Aan de binnenzijde is door Laudy Bouw & Ontwikkeling een geheel nieuw gebouw geplaatst. Dit is speciaal ontworpen om dienst te doen als archief, waar grote hoeveelheden papieren documenten veilig kunnen worden opgeslagen. Het gebouw is duurzaam gebouwd en uitgerust met een ultra modern klimaatbeheerssysteem. Tevens is het gebouw voorzien van een dak dat niet alleen een belangrijke rol speelt in de klimaatbeheersing, maar ook de gerestaureerde buitengevel en nieuwe binnengevel met elkaar verbindt. Op het dak zijn pv-panelen geplaatst die ervoor zorgen dat het gebouw en de apparatuur van voldoende stroom worden voorzien, zónder het elektriciteitsnet teveel te belasten.

Het ontwerp van de Christus Koningkerk in Heerlen was een symbool van de wederopbouwperiode en economische bloei van de mijnindustrie in Limburg. De gevel van het kubusvormige gebouw bestaat uit een betonskelet met rondom glasbouwstenen in een betonnen raamwerk. Nadat in 2004 de kerk aan de eredienst werd onttrokken stond het gebouw bijna 20 jaar leeg. Na aankoop door de gemeente Heerlen werd de voormalige kerk op de rijksmonumentenlijst geplaatst en kreeg het een nieuwe bestemming als regionaal archief. Architectenbureau Happel Cornelisse Verhoeven ontwierp een geheel nieuw pand dat nu binnen de bestaande buitengevel is gebouwd.

Uitdagend en leuk

Lex Gulikers, projectleider bij Laudy Bouw & Ontwikkeling, vertelt graag over het project. “Dat het uitdagend was wisten we natuurlijk al aan de hand van het ontwerp, maar dat het ook zo’n leuk project was hadden we van tevoren niet bedacht. De doos-in- doos-constructie had als belangrijkste uitdagingen: de fundatie, de gevelrestauratie, het nieuwe dak en het klimaatsysteem.” Het voormalige kerkgebouw bestond uit een grote kerkzaal op de eerste verdieping direct onder het hoge dak. Op een betonnen plateau bevond zich het orgel. Verder was de ruimte, op stoelen en het altaar na vrijwel geheel leeg. Om het nieuwe gebouw binnen de bestaande buitenschil te kunnen bouwen werd eerst de vloer geheel verwijderd en vervolgens het dak. “Daarmee haalden we de stabiliteit uit de gevels”, legt Gulikers uit, “en moesten we het gebouw rondom met stalen balken schoren. Vervolgens hebben we met betonpalen een nieuwe fundering gemaakt voor het nieuwe, vijf verdiepingen hoge gebouw. Dat geeft meteen aan hoe hoog de binnenruimte was. Aan de bovenzijde is het gebouw voorzien van een betonnen dak van kanaalplaten. De ruimte tussen het nieuwe betonnen dak en de bestaande buitengevel is vervolgens overspannen met een stalen dakconstructie waardoor het gebouw een geheel werd.”

Restauratie

De in een betonnen omlijsting gevatte glasbouwstenen waren voor een groot deel beschadigd. Gulikers: “We hebben ruim 600 stuks vervangen voor nieuwe en de hele buitenzijde opnieuw wit gemaakt. Tevens hebben we de mozaïek op de ronde buitengevel van de kapel bij de oude hoofdingang gerestaureerd evenals de vrijstaande klokkentoren. Ook de oude toegangsdeuren hebben we gerestaureerd en weer teruggeplaatst. Daardoor ziet het gebouw er aan de buitenzijde vrijwel geheel zo uit als bij de oplevering in 1963. En zo hoort dat ook bij een Rijksmonument. De binnenzijde is echter een heel ander verhaal.”

Dak met vele functies

Ron Klander van Klander Dakbedekkingen Limburg heeft met zijn team een bijzonder dak op het gebouw aangebracht. “Nadat het betondek en het overbruggende stalen dakdeel – tussen de oude en de nieuwe gevel – klaar waren zijn deze direct voorzien van een bitumineuze nood-dakbedekking EshaBase 460 z/f van BMI Icopal. Deze onderlaag is 3 mm dik en dus zeer goed als noodafdichting te gebruiken. Hiermee was het dak direct waterdicht, zodat de bouw van de onderliggende verdiepingen ongehinderd verder kon gaan. Deze nood-dakbedekking is blijven liggen en fungeert nu als dampremmende onderlaag. Twee vliegen in één klap dus.” Na het aanbrengen van EPS afschotisolatie op deze onderlaag is het dakbedekkingspakket in totaal 45 cm dik. De opstand rondom het dak waarop de PV-panelen zijn bevestigd is 2 meter hoog. Hierin bevinden zich onder andere de ventilatie openingen die ervoor zorgen dat de klimaatstroom binnen het pand optimaal blijft. De zijwanden van de opstand zijn geïsoleerd met PIR-panelen. De brede rand loopt schuin af naar de goot, die rondom het pand is aangebracht. Ook deze goot is voorzien van PIR isolatie. Als toplaag is over het totale dak van 900 m2 Icopal Universal aangebracht. Ron Klander legt uit: “Icopal Universal is een product waar we graag mee werken. Het is een een-laags dakbedekkingssysteem dat sterk, flexibel en extreem weerbestendig is. Het heeft een lange levensduur en is een duurzaam product dat aan het einde van de levenscyclus volledig recyclebaar is. Bovendien kan Icopal Universal mechanisch worden bevestigd, terwijl de overlappen met hete lucht worden gelast. Op dit dak met de vele detailleringen wilden we namelijk niet met open vuur werken.”

Dit artikel is gepubliceerd in RenovatieTotaal nr. 5 - september 2022.